Mỹ nói lý về sự hiện diện trái phép ở Syria

Mỹ tuyên bố hiện diện hợp pháp ở Syria

Hôm 09/8, ông Wayne Marotto, đại diện “Lực lượng Đặc nhiệm Hỗn hợp - Chiến dịch Quyết tâm Không thể Lay chuyển” (Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve) cho biết rằng, Quân đội Mỹ đang hiện diện “một cách hợp pháp” trên lãnh thổ Syria.

Theo chia sẻ của ông Wayne Marotto trên Twitter rằng, lực lượng Mỹ đang đồn trú tại khu vực Đông Bắc Syria theo luật pháp quốc tế, cụ thể là Nghị quyết số 2254 được toàn thể Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tán thành và công bố vào tháng 12/2015.

“Combined Joint Task Force – Operation Inherent Resolve” là lực lượng đặc nhiệm chung của Liên minh quốc tế chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) ở Iraq và Syria, bao gồm hàng chục nước phương Tây và đồng minh Trung Đông (do Mỹ lãnh đạo).

Bình luận về tuyên bố của Mỹ, Đại sứ quán Nga tại Hoa Kỳ tuyên bố rằng, các quân nhân Hoa Kỳ không có bất cứ cơ sở pháp lý nào để hiện diện tại Syria. "Thực tế là lực lượng quân đội Mỹ đang ở Syria một cách bất hợp pháp" - thông báo đăng trên trang Twitter của cơ quan ngoại giao Nga nói rõ.

Cơ quan đại diện ngoại giao Nga đã chỉ ra sự vô lý trong cách diễn giải nội dung nghị quyết, khuyên người đứng đầu liên quân Mỹ nên nghiên cứu các điều khoản của nghị quyết một cách cẩn thận hơn.

Đại sứ quán Nga cho rằng: “Thực tế, các lực lượng vũ trang của Mỹ không được ủy nhiệm hợp pháp để ở lại Syria. Cách Mỹ diễn giải Nghị quyết số 2254 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc là một sự lố bịch. Xin hãy đọc kỹ lại văn bản”.

Cách đây 6 năm, vào ngày 22/9/2014, Liên quân Mỹ đã không kích tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) ở miền Bắc Syria, đánh dấu sự tham chiến của Mỹ, trong cái gọi là nỗ lực tiêu diệt những phần tử khủng bố.

Nhưng vào năm 2017 Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chiến thắng trước khủng bố IS ở Syria và Iraq, cuộc chiến chống IS đã kết thúc khi nhà nước Hồi giáo bị xóa sổ.

Xe thiết giáp quân đội Mỹ tuần tra [trái phép] các mỏ dầu của Syria

Điều này có nghĩa là nhiệm vụ chống khủng bố của Liên quân do Mỹ dẫn đầu đã kết thúc. Thế nhưng, Quân đội Mỹ hiện đang tiếp tục hiện diện bất hợp pháp ở Syria với danh nghĩa Nghị quyết số 2254 của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Nhưng trong Nghị quyết này không có bất cứ chữ nào cho phép Mỹ được đưa quân sang Syria.

Nội dung chính của Nghị quyết 2254

Ngày 19/12/2015, với đại đa số phiếu thuận, Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc đã thông qua Nghị quyết số 2254 về Syria do Mỹ soạn thảo và được 5 nước Ủy viên Thường trực tán thành. Nghị quyết số 2254 có các nội dung mới đáng chú ý như sau:

Người dân Syria mới là người quyết định tương lai của đất nước họ. Đây là điều liên quan đến số phận của Tổng thống Bashar al-Assad do nhân dân Syria bầu ra theo đúng Hiến pháp của nước này và cũng là sự bất đồng quan điểm lâu nay giữa Nga và Mỹ.

Nghị quyết kêu gọi chấm dứt ngay lập tức các cuộc tấn công nhằm vào dân thường; kêu gọi thành lập một Chính phủ chuyển tiếp và tổ chức các cuộc bầu cử dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc. Đây cũng là sự nhượng bộ từ phía Nga trên cơ sở quyền hợp pháp của chính quyền đương nhiệm được tôn trọng.

Nghị quyết cũng kêu gọi Liên Hiệp Quốc bảo trợ cho tiến trình đối thoại giữa đại diện Chính phủ Syria và các nhóm đối lập dự kiến diễn ra vào đầu năm tới. Nội dung nêu trên phản ánh quan điểm của Washington đã được “mềm hóa”, không còn coi Tổng thống Assad ra đi như là điều kiện tiên quyết cho các cuộc đàm phán mà Mỹ yêu cầu trước đây.

Nghị quyết cũng kêu gọi việc ngừng bắn và đàm phán được tiến hành song song. Ngoại trừ, các cuộc không kích vào các lực lượng khủng bố của Nga, Pháp, Mỹ và các nước Arab vẫn được thực hiện.

Nghị quyết mới về Syria của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc được thông qua ngay sau cuộc họp cũng tại New York (Mỹ) của nhóm “Những người bạn của Syria” gồm 17 nước và 3 tổ chức Quốc tế (Liên Hiệp Quốc-UN, Liên minh châu Âu-EU và Liên đoàn Arab-AL).

Hội nghị nêu trên đã thảo luận ba vấn đề liên quan đến Nghị quyết của LHQ đó là: Danh sách phái đoàn của phe đối lập Syria tham gia đàm phán; các phe nhóm ở Syria được coi là khủng bố, chống dân thường không được tham gia chính quyền chuyển tiếp; và cơ chế giám sát lệnh ngừng bắn tại Syria.

Như vậy, Nghị quyết 2254 không hề đề cập đến việc cho phép liên quân Mỹ đưa quân vào hiện diện trên lãnh thổ Syria, xây dựng các căn cứ quân sự đồn trú ở lãnh thổ nước này, mà chỉ cho phép thực hiện các phi vụ không kích tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS).

Và Nghị quyết 2254 cũng chỉ cho phép Mỹ thực hiện các chiến dịch không kích chống khủng bố IS, tức là đến khi Nhà nước Hồi giáo tự xưng bị tiêu diệt thì Mỹ cũng kết thúc sứ mệnh của mình, tiến trình hòa giải dân tộc sẽ do chính người dân Syria quyết định.

Thế nhưng hiện nay Mỹ vẫn tiếp tục duy trì hàng ngàn quân và vũ khí hạng nặng trên vùng đông bắc Syria, hỗ trợ người Kurd chiếm đóng và xây dựng chính quyền quản lý một vùng rộng lớn ở phía bắc đất nước thuộc các tỉnh Raqqa, al-Hasakah, Deir ezzor, khu vực có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất Syria.

Nguyễn Ngọc